شیرآلات، که با نام های شیرآلات ساختمانی و شیرآلات بهداشتی نیز شناخته می شود، از مهمترین تجهیزات خانه است و در چهار دسته کلی شیر روشویی، شیرتوالت، شیر حمام و شیر ظرفشویی قرار می گیرد. کاربرد شیرآلات بسیار گسترده است و بدون آن فرایندهای زندگی روزمره با اختلال رو به رو خواهد شد. علاوه بر این، شیرآلات در دکوراسیون و ایجاد حال و هوای مورد نظر کاربران نیز تأثیرگذار است.
همانطور که در دیکشنری کمبریج آمده است: "شیرآلات (faucet)، وسیله ای است که خروج جریان مایعات، به طور خاص آب، را از یک لوله را کنترل می کند."
شیرآلات بهداشتی در مدل های شیرآلات اهرمی، کلاسیک، شیرآلات هوشمند (دیجیتال، چشمی، لمسی و شیرآلات با قابلیت کنترل صوتی) و شیرآلات پدالی عرضه می شود و به صورت ست شیرآلات و یا شیرآلات تک به فروش می رسد. انواع شیرآلات را می توان از نظر محل نصب به شیرآلات روکار و شیرآلات توکار تقسیم بندی کرد. امروزه تنوع کاربرد شیرآلات (شیرآلات پایه بلند، متحرک، دوکاره، شلنگدار و فنری، شیرآلات تک)، مدل، جنس، رنگ و قیمت شیرآلات، کاربران را قادر به خرید شیرآلات متناسب با هر سلیقه و بودجه ای ساخته است.
به انواع شیرآلات بهداشتی که قابلیت ترکیب دو جریان آب سرد و گرم جداگانه را، در قالب یک جریان واحد آب خروجی از شیر، دارد شیر مخلوط گفته می شود. مکانیزم کنترل شیرآلات مخلوط می تواند از نوع کلاسیک، اهرمی، لمسی، چشمی، هوشمند و یا پدالی باشد. انواع شیر مخلوط در چهار دسته کلی شیر مخلوط روشویی، شیر مخلوط توالت، شیر مخلوط حمامی و شیر مخلوط ظرفشویی قرار می گیرد. امروزه به جز شیرآلات تکی، که فقط دارای یک جریان آب سرد و یا آب گرم هستند، سایر شیرآلات ساختمانی از نوع مخلوط به حساب می آید. به همین دلیل می توان گفت تنوع قیمت شیر مخلوط به گستردگی تنوع شیرآلات است.
هزاران مدل شیرآلات با جنس، کیفیت، برند، طرح و رنگ های متنوع موجود است. همین تنوع در قیمت شیرآلات، از قیمت شیرآلات ارزان تا لوکس، نیز به چشم می خورد. قیمت شیرآلات ساختمانی یکی از مهم ترین و اولین فاکتورهایی است که هنگام خرید شیرآلات در نظر گرفته می شود؛ امّا تنها فاکتور نیست. خریداران هنگام انتخاب شیرآلات بیشتر از همیشه به اطلاعات کامل در مورد محصول مورد نظر خود، مانند جنس، شرایط گارانتی و هر آنچه که می تواند نشان دهنده کیفیت محصول باشد، نیاز دارند.
دامنه قیمت شیرآلات از قیمت شیرآلات ارزان تا لوکس را شامل می شود. بیشتر افراد، هنگام خرید شیرآلات بهداشتی، تنها به برند و قیمت شیرآلات توجه دارند؛ در حالی که مواردی مانند جنس، کیفیت و گارانتی در نظر گرفته نمی شوند. کیفیت شیرآلات لزوماً با مشاهده ظاهر و یا سبک سنگین کردن شیرآلات قابل تشخیص نیست. برخلاف باور عمومی، شیرآلات سبک نیز ممکن است با کیفیت باشند. وزن شیرآلات نشان دهنده میزان مواد اولیه به کار رفته در تولید شیر و عامل مهمی در تعیین قیمت شیرآلات است؛ اما سنگین بودن شیرآلات نشان دهنده کیفیت بالا نیست. بلکه استاندارد بودن مواد اولیه مهمترین عامل در تعیین کیفیت شیرآلات است.
در تقسیم بندی شیرآلات بر اساس قیمت، شیرآلات ارزان جایگاه جالب توجهی دارند. معمولاً همه به دنبال شیرآلات ارزان قیمت با کیفیت و استاندارد هستند. امَا آیا کیفیت و قیمت ارزان شیرآلات در کنار هم قرار می گیرند؟ بله! در بیشتر مواقع این کیفیت کلی شیرآلات نیست که قیمت آن را تعیین می کند، بلکه وزن شیرآلات و استاندارد بودن ماده اولیه به کار رفته در تولید آن است. در صورتی که ماده اولیه استاندارد باشد، کیفیت لوازم به کار رفته درون شیر قابل قبول و محصول مورد نظر دارای گارانتی باشد، می توانید با انتخاب شیرآلاتی با وزن پایین تر خریدی بهینه داشته باشید. حتّی ممکن است در میان شیرآلات ارزان مدل هایی با طراحی خاص و منحصر به فرد نیز پیدا کنید! پس قیمت شیرآلات ارزان لزوماً نشان دهنده کیفیت پایین نیست.
قیمت شیرآلات بهداشتی به عوامل گوناگونی بستگی دارد که مهم ترین آنها قیمت مواد اولیه، پیچیدگی های طراحی و تولید شیرآلات، وزن شیرآلات، گارانتی و نوع آبکاری شیرآلات است:
یکی از مهمترین فاکتورها در تعیین قیمت شیرآلات بهداشتی، نوع مواد اولیه و نوسانات قیمت مواد اولیه است. طبیعتاً تهیه مواد اولیه استاندارد و باکیفیت نسبت به تهیه مواد غیر استاندارد هزینه بیشتری دارد. برای تهیه آلیاژ شمش برنج استاندارد که مناسب ترین ماده اولیه شیرآلات بهداشتی است، درصد عناصر باید در کارخانه تنظیم شود: 58 تا 60 درصد مس و 38 درصد روی و زیر 2.5 درصد سرب. همچنین قیمت مواد اولیه تولید شیرآلات بهداشتی (شمش برنج) متناسب با بازار جهانی تغییر می کند.
پیچیدگی فرایند طراحی و تولید بعضی از مدل های شیرآلات بیشتر است و تا زمانی که نتیجه مطلوب و مورد نظر تیم تولید و طراحی حاصل شود زمان و انرژی بیشتری صرف می شود. این نتیجه مطلوب می تواند در زمینه ظاهر و موارد فنی شیرآلات باشد. هر چه که فرایند تولید شیرآلات دشوارتر باشد و چالش های بیشتری را پیش روی دست اندرکاران قرار دهد، قیمت شیرآلات بالاتر خواهد بود.
تولید بعضی شیرآلات ساختمانی به تناسب طرح آنها به میزان مواد اولیه بیشتری نیاز دارد. برخلاف باور عمومی، سنگین بودن شیرآلات ساختمانی نشان دهنده کیفیت بالای آنها نیست. به همین صورت سبک بودن شیرآلات ساختمانی دلیلی بر بی کیفیت بودن آنها نیست. در صورتی که جنس شیرآلات ساختمانی مورد مقایسه شما یکسان باشد، وزن صرفاً نشان دهنده میزان مواد اولیه در تولید شیرآلات است و نه کیفیت. استاندارد بودن مواد اولیه است که کیفیت شیرآلات ساختمانی را تعیین می کند. در نظر داشته باشید معمولاً هر چه وزن شیرآلات بالاتر باشد، قیمت شیرآلات ساختمانی نیز بالاتر است.
در حال حاضر حدود 700 تولید کننده و مونتاژ کننده شیرآلات در بازار ایران مشغول به فعالیت هستند. گارانتی معتبر حکم اطمینان تولیدکننده به محصولات خود را دارد. ارائه گارانتی و خدمات پس از فروش برای شرکت ها هزینه بردار است و در نتیجه قیمت شیرآلات دارای گارانتی از سایر شیرآلات بالاتر است. البته که این قیمت کمی بالاتر نسبت به هزینه هایی که شیرآلات بی کیفیت ممکن است در آینده به مصرف کنندگان تحمیل کند، بسیار ناچیز است.
یگی دیگر از فاکتورهای تعیین کننده قیمت شیرآلات، نوع آبکاری شیرآلات بهداشتی است. آبکاری به روش های گوناگونی انجام می شود که هر کدام فرایند و قیمت منحصر به فردی دارد. مقاوم ترین نوع آبکاری به روش PVD انجام می شود و از سایر آبکاری ها هزینه بالاتری دارد. البته باید توجه داشت که در صورت نگهداری نادرست حتی مقاوم ترین انواع آبکاری هم دچار خط و خش خواهند شد. معمولاً شیرآلات بهداشتی به رنگ طلایی براق، طلایی مات و استیل به روش PVD آبکاری می شوند و گران تر هستند.
در زمان خرید شیرآلات ساختمان حتماً نکات زیر را در نظر بگیرید:
انتخاب مناسب ترین انواع شیرآلات بر اساس تطبیق کارایی هر مدل با کاربرد مورد نظر کاربران اهمیت زیادی دارد. ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد، که بصورت اینترنتی، یک شیر روشویی خریداری کنید و در هنگام نصب متوجه شوید که با توجه به نوع سینک کابینتی شما، مدل خریداری شده کاربردی نیست. و یا پس از ایجاد یک سوراخ در سینک ظرفشویی، دریابید که راه های بهتری نیز وجود داشته است! در ادامه کاربرد انواع شیرآلات آورده شده است.
شیرآلات پایه بلند، معمولاً از انواع شیر روشویی هستند و برای سینک های کابینتی کاربرد دارند. سینک های کابینتی مانند کاسه ای بزرگ بر روی کانتر و یا کابینت نصب می شوند و مانند سینک های رایج فرو رفته نیستند. شیرآلات نیز در کنار این سینک ها و بر روی کابینت نصب می شوند. به همین دلیل در صورت استفاده از شیرهای روشویی معمولی که ارتفاع کافی ندارند، آبریز و یا دسته اهرمی شیر روشویی با دیواره بیرونی سینک برخورد کرده و آبریز شیر اصلاً به فضای درونی سینک راه پیدا نمی کند! ارتفاع شیرآلات پایه بلند به نسبت شیرآلات روشویی معمول بیشتر است و محل قرار گیری دسته کنترل جریان آب نیز ارتفاع بالاتری دارد تا با بدنه سینک برخود نداشته باشد.
شیرآلات متحرک، یکی از انواع شیرآلات روشویی است. این نوع شیرآلات دارای یک علم متحرک، مانند علم ظرفشویی اما کوچکتر از آن است، که امکان چرخش به چپ و راست را فراهم می آورد. شیر روشویی متحرک به نسبت شیرآلات روشویی معمول ارتفاع بیشتری دارد و بسیار کاربردی است.
شیرآلات دوکاره از انواع شیر ظرفشویی است. این نوع شیرآلات علاوه بر خروجی آب اصلی، دارای خروجی آب تسویه نیز است و برای مکان هایی با سختی آب بالا بسیار کاربردی است. نکته مثبت در مورد شیرآلات دو منظوره یا دوکاره، قرار گرفتن هر دو خروجی آب تسویه و آب شهری بر روی یک شیر ظرفشویی است. در این حالت نیازی به ایجاد یک سوراخ اضافه بر روی سینک جهت قرار گرفتن شیر آب تسویه به صورت جداگانه نیست.
شیرآلات شاوری هم به عنوان شیر روشویی و هم به عنوان شیر ظرفشویی مورد استفاده قرار می گیرند. اما در ایران شیر ظرفشویی شاوری متداول تر است. این نوع شیرآلات بهداشتی، دارای یک شلنگ بلند است که در زمان مورد نیاز، توسط کاربر، از علم شیرآلات به بیرون کشیده می شود و سپس دوباره در جای خود قرار می گیرد. مکانیزم بازگشت شلنگ به جای اولیه خود، توسط یه وزنه که به انتهای دیگر شلنگ در زیر سینک متصل است تسهیل می شود. شیرآلات شاوری بیشترین دامنه حرکتی را دارد و برای نظافت سینک و شستشوی ظروف بزرگ بسیار کاربردی است.
شیرآلات فنری معمولاً بیشترین ارتفاع را در میان انواع شیر ظرفشویی دارد. دامنه حرکتی آن بیشتر از شیر ظرفشویی معمولی و کمتر از شیر ظرفشویی شاوری است. فنری تقریباً ارتجاعی، شلنگِ خروجی آب شیر ظرفشویی فنری را در بر می گیرد که انتهای آزاد آن (نزدیک به خروجی آب) در ساختاری گیره مانند محکم می شود. در زمان مورد نیاز کاربران می توانند علم را از این گیره آزاد کرده و در جهات مختلف حرکت دهند.
شیرآلات قو، شیرهای تک هستند. این نوع شیرآلات از نوع شیر مخلوط اهرمی که آب سرد و گرم را ترکیب می کند نیست و بسته به اینکه به لوله آب گرم متصل شده است یا آب سرد، فقط یکی از دو جریان آب سرد و یا گرم را برقرار می کند. شیرآلات تکی هم می تواند بر روی دیوار نصب شود و هم بر روی سینک و در جنوب ایران که آب و هوای گرمی دارد، بسیار محبوب است.
جنس شیرآلات بهداشتی ممکن است پلاستیکی، سرب خشک، چینی و یا آلیاژ برنج باشد. در هنگام خرید حتما در مورد جنس شیرآلات اطمینان حاصل کنید. در صورت استاندارد بودن، آلیاژ شمش برنج با دوام ترین و بهداشتی ترین جنس شیرآلات است.
آلیاژ شمش برنج بهترین ماده اولیه برای تولید شیرآلات است. اما نه با هر درصد عناصری! شمش برنج استاندارد، باید 58 تا 60 درصد مس و 38 درصد روی و زیر 2.5 درصد سرب داشته باشد. شیرآلات برنجی بسیار با دوام است و هیچ خطری برای سلامتی ندارد. وزن شیرآلات لوکس برنجی معمولا بالاست. اما شیرآلات ارزان و با کیفیت برنجی نیز در بازار موجود است.
شیرآلات بهداشتی پلاستیکی معمولاً وزن پایینی دارد و از نظر استحکام نیز چندان قوی نیست. جنس پلاستیک به مرور زمان چرک و آلودگی را به خود جذب می کند و درخشانی رنگ خود را نیز از دست می دهد. علاوه بر این، شیرآلات پلاستیکی در اثر سرد و گرم شدن در طول زمان ترک بر می دارد و در نهایت می شکند.
جنس برخی از مدل های بسیار لوکس شیرآلات، چینی است. با اینکه این مدل ها بسیار جذاب و چشمگیر هستند، اما نگهداری از آنها دشوار است. شیرآلات چینی، در اثر کوچکترین ضربه ممکن است ترک بردارد و یا در بهترین حالت فقط لب پر شود.
سرب خشک ماده است که برای سلامتی ضرر دارد. اگر در بخش هایی از شیر که با جریان آب در تماس مدارم است از سرب خشک استفاده شود، این ماده با گذر زمان و در اثر فرایند خوردگی از سطح مربوطه جدا شده و با جریان آب وارد بدن انسان می شود. قیمت شیرآلات از جنس سرب خشک نسبتاً پایین است اما این نوع شیرآلات نیز در اثر تماس مداوم با آب به سرعت دچار پوسیدگی شده و خرد می شوند. سرب خشک وزن بالایی دارد و شیرآلات از این جنس سنگین هستند و ممکن است از شیرآلات برنجی قابل تشخیص نباشند.
اهمیت گارانتی شیرآلات بهداشتی و ساختمانی زمانی خود را نشان می دهد، که شیرآلات خریداری شده دچار مشکل شوند. تولیدکننده های شیرآلات بهداشتی که به کیفیت محصولات خود اطمینان دارند، قطعاً در کنار محصولات خود، گارانتی معتبری نیز ارائه می دهند. گارانتی مواردی مانند برخی اشکالات فنی و ظاهری را پوشش می دهد. مواردی مانند آسیب دیدن آبکاری شیر که در اثر شستشو با مواد اسیدی و یا وایتکس به وجود آمده اند، معمولاً مشمول گارانتی نیستند. پیش از خرید ، علاوه بر قیمت شیرآلات و کیفیت آن، حتماً موارد تحت پوشش گارانتی را نیز بررسی نمایید. محصولات شیرآلات کاویان دارای 5 سال ضمانت و خدمات پس از فروش هستند.